KUNSTENAARSBOEKEN VAN DIANNE BAKKER

In Museum Belvedere is op dit moment de tentoonstelling PaperMade te zien, een groepstentoonstelling van werk op, in en met papier door elf hedendaagse kunstenaressen. Een van de exposanten is Dianne Bakker, en dat biedt een goede gelegenheid om een oude belofte in te lossen en op KFN haar werk nader onder de aandacht te brengen.

Dianne Bakker maakt kunst-in-boekvorm, grafische bladen waarin vaak tekstpagina’s uit antiquarische werken worden gecombineerd met haar eigen beelden in verschillende technieken. Zo ontstaan, legt zij uit in het laatste nummer van het museumtijdschirft MB, ‘werelden’ waarin ze tracht iets te vertellen over haar visie op de werkelijkheid waarin zij leeft. Het zijn fascinerende bladen, vindt ook Janet Meester, die de tekst schreef bij de uitgave Biblioteca Dianne Bakker, een overzicht van afbeeldingen en tekstfragmenten uit elf van haar boeken gemaakt tussen 2006 en 2014:

‘Bladzij voor bladzij stap ik een wereld binnen van vergeeld papier en oude letters, losse woorden en beeldende zinnen. Ik zie rafelranden en plakbandjes, foto’s en knipsels, houtdrukken met draad doorstikt, diep zwarte inkt en een glasheldere vormentaal. Ik herken wat ik zie en toch krijg ik het niet in de greep – en precies dat is wat mij prikkelt.’

Voor de tentoonstellingsmaker is dit soort kunstenaarsboeken doorgaans een nachtmerrie. Het is een soort eenpersoonskunst, die bedoeld is om in alle rust, pagina  voor pagina, door te bladeren. Maar een museum kan er niets mee. Exposities van kunstenaarsboeken bestaan doorgaans uit weinig meer dan eindeloze rijen vitrines met allerlei prachtige boeken waar je vooral niet aan mag komen. Er rest weinig anders dan een exemplaar uit elkaar te halen en de afzonderlijke pagina’s, al dan niet ingelijst, aan de wand te hangen. En dat is wat in Belvedere is gebeurd. De achterwand van het cabinet wordt gevuld door een groot blok met negen pagina’s uit Binnenbeentjes en Buitenbeentjes (2009), de zijwanden tonen een groot aantal kleinere bladen, sommige uit boeken, sommige vrijwerk. Het is, in dit geval, een mooi mozaïek geworden, waarbij je de bezoekers dicht langs de wanden ziet schuiven om al die kleine werkjes de aandacht te kunnen geven die ze verdienen.

Hieronder een impressie uit Belvedere, aangevuld met een aantal pagina’s uit Biblioteca Dianne Bakker.

De boekuitgaven van Dianne Bakker zijn verkrijgbaar bij uitgeverij Philip Elchers in Groningen.

ZOLTIN PEETER BIJ GALERIE HOOGENBOSCH

Voor wie geen tijd, of geen zin, had om naar de opening van de tentoonstelling van Zoltin Peeter in Galerie Hoogenbosch te gaan, hier een korte impressie. Met excuses voor de suffe Satie, maar je hebt het niet voor het kiezen op YouTube.

DRAWING FRONT IN MELKLOKAAL

Ik had natuurlijk al veel eerder eens moeten gaan kijken in het Melklokaal, de ruimte voor eigentijdse kunst die Albert Oost en Monique Vogelsang hebben ingericht in de oude melkfabriek Jagtlust in Heerenveen, maar om allerlei redenen was het daar nog niet van gekomen. Ten onrechte, want de afgelopen tijd hebben ze daar een aantal belangwekkende tentoonstellngen gehouden, met ondermeer Jochem Hamstra, Anne Feddema en Jan Snijder. We maken het goed met een impressie van de nieuwe expositie Drawing Front, geheel gewijd aan noordelijke tekenaars, zoals Tjibbe Hooghiemstra, André de Jong,Elma Alkema, Machteld van Buren en, alweer, Jochem Hamstra. Omdat Han Steenbruggen door omstandigheden moest afzeggen, werd de tentoonstelling geopend door Arno Kramer, onvermoeibaar pleitbezorger voor de tekening als volwaardige kunstvorm. En hij had gelijk: Drawing Front is een boeiende en gevarieerde tekeningententoonstelling geworden, waarmee Albert en Monique opnieuw duidelijk maken dat het Melklokaal in korte tijd een van de toonaangevende kunstruimtes in het noorden is geworden.

Voor een impressie, klik HIER

'EEN PRACHTIG MONUMENTJE'

Ter afsluiting van een feestelijke week: vriendelijke woorden van Jos Jansen op de Haar in de Groninger Gezinsbode over Martin Tissing en het verjaardagsboekje Martin Tissing - Zelfportret als dromer.

Lees meer ...

HAN STEENBRUGGEN OVER MARTIN TISSING EN DE NOORDELIJKE KUNST

Op zaterdag 12 maart werd bij uitgeverij Philip Elchers in Groningen ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag het boekje Martin Tissing - Zelfportret als dromer gepresenteerd. In alle drukte hield Han Steenbruggen een gedreven toespraak over Tissing en de kunst in het noorden.

Kijk HIER

CUNERA VAN SELM & MARTIN TISSING

Ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag ging Cunera van Selm voor RTV Noord op pad met Martin Tissing. Naar zijn atelier, naar Museum Belvedere in Oranjewoud, naar Pictura in Groningen. Een bijzonder portret van een bijzonder man.

Klik:   http://www.rtvnoord.nl/tv/programma/10040/Cunera/aflevering/2669

THE SMALLEST SHOW ON EARTH - MARTIN TISSING IN PICTURA

In de zalen van het Kunstlievend Genootschap Pictura aan het Martinikerkhof in Groningen openden vandaag drie tentoonstellingen, van uiteenlopend karakter en uiteenlopend formaat. De grote zaal toont schilderijen van Barend Blankert en in de Van Houtenzaal beneden zijn sieraadkunstenaars uit Noord-Nederland te zien. In de kleinste ruimte, de ‘white box’, heeft gastconservator Han Steenbruggen ter gelegenheid van zijn tachtigste verjaardag een presentatie ingericht over Martin Tissing, die bestaat uit één enkel schilderij, een tafeltje en een bank. Ik citeer zijn tekst op de binnenkant van de bijbehorende klapkaart:

‘ergens langs de weg maakte enkele jaren geleden deel uit van een kleine expositie van martin tissing in museum belvedere. het was geen schilderij dat me onmiddellijk trof, maar dat me, naarmate ik er langer naar keek, begon te fascineren. het eigenaardige was dat elke keer dat ik op zaal liep, het leek alsof dat schilderij mij aankeek, tot rust maande en vroeg terug te kijken. en dan liet het mij zijn meewarige verfstreken zien, zijn speelse melodie en zijn eenvoudige vormen die doezelden in sluiers van kleur. na verloop van tijd zocht ik het ook op, gewoon om even weg te dromen in die tere schilderwereld en troost te vinden in z’n lichte melancholie en stille onschild. in de eerste weken nadat martins presentatie was afgelopen, miste ik mijn omgang met dat schilderij. ik heb er vaak aan gedacht een stoel voor het schilderij te zetten, om andere mensen uit te nodigen om te kijken, te ondergaan en hetzelfde te ervaren als ik. toen ik werd uitgenodigd om in de kleinste ruimte van pictura een serie exposities te maken, werd dat idee uitgangspunt van een eenvoudig concept. bank, kleed en tafel tegenover één schilderij dat is staat is ruimte en ogen te vullen, ergens in een vertrek.’

'Ergens langs de weg' - olieverf op doek, 1982

IN NAAM DER WET: DE ZAAK GERRIT POSTMA

Politie! Een mail met het verzoek of ik even terug wilde bellen. Ik ben, zoals dat heet, van onbesproken gedrag (u had niet anders verwacht, wees eerlijk), maar je kijkt toch even vreemd op. Wat is er aan de hand? Dat stond er, zij het summier, wel bij: het ging over ‘de zaak Gerrit Postma’. Nog steeds geen idee, maar het maakte me wel nieuwsgierig. Witwassen, drugssmokkel, afpersing? Nee, leek niet logisch, want Gerriet is al in 2008 overleden. En dingen verjaren. De vriendelijke politiemevrouw die ik aan de lijn kreeg, legde het me uit. In 2005 was aangifte was gedaan wegens diefstal van een schilderij van Gerriet Postma. Goed, ik weet dat er mensen zijn die nu in de verleiding komen om daar allerlei cynische grappen over te gaan maken, maar dat gaan we niet doen. Diefstal is diefstal. De kwestie was dat het ontvreemde schilderij plotseling was opgedoken op Marktplaats. De verkoper vroeg er honderdvijftig euro voor. Maar hij had pech. Het werk stond al tijden op de website van uitgeverij Art Revisited als ‘gestolen’. Iemand herkende het, meldde bij de politie dat dit, naar zijn mening, toch wel verdacht weinig was voor een echte Postma. Het schilderij werd in beslag genomen. De verkoper had het, uiteraard zou je bijna zeggen, ‘op een rommelmarkt gekocht’. Natuurlijk.  

Mooi verhaal natuurljk, maar wat had ik daarmee te maken? En hoe kwam ze eigenlijk bij mij terecht? Ook dat werd spoedig duidelijk. Een medewerker van Art Revisited herinnerde zich dat ik de tekst had geschreven voor het grote Postma-boek dat zij hadden uitgegeven ter gelegenheid van zijn zeventigste verjaardag, in 2003. Het is een van mijn beste teksten, als ik dat zelf mag zeggen, maar daar heeft een politiemevrouw natuurlijk niet zoveel boodschap aan. En misschien de medewerker van Art Revisited ook wel niet, want het boek ligt in de ramsj. Maar dat terzijde. Een motief om mij wederrechtelijk een Postma-schilderij toe te eigenen leek zoiets mij niet, dus na enig nadenken kon ik opgelucht concluderen dat ik, zeer waarschijnlijk, niet werd verdacht.

Desalniettemin wilde de politiemevrouw het schilderij wel graag ‘aan mij voorleggen’. Waarom precies begreep ik niet goed. Ik had al geprobeerd haar duidelijk te maken dat ik Gerriets werk wel kende en ook over hem had geschreven, maar dat ik onmogelijk voor een Postma-expert kon doorgaan. Maar dat hielp niet. Dus restte mij weinig anders dan mij de volgende dag op het bureau te melden, waar ik uiterst vriendelijk werd ontvangen. Er waren eigenlijk maar drie vragen, maar in het kader van de educatieve functie van KFN vat ik ze hier samen.

- Is dit volgens u een schilderij van Gerriet Postma?

Ik zag niet veel reden om daar aan te twijfelen. Het was ook geen ‘schilderij’, maar een werk op papier. Het was rechtsonder gesigneerd met ‘Gerrit Postma’, en niet met ‘Gerriet’, zoals hij dat later ging doen. Maar het was dan ook gedateerd ‘1973’. Het was ook niet een kenmerkend werk. Van afstand was het zelfs niet al seen ‘Gerriet’ herkenbaar. Maar wie zou de moeite nemen om een werk uit 1973 te vervalsen? Lijkt niet logisch. Vrijwel zeker een echte Postma dus.

- Wat is het volgens u waard?

Dat was lastiger. Ik moest duidelijk zien te maken dat de waarde van zo’n werk afhankelijk is van de context. Dat er nog steeds kunsthandelaren zijn die, als ze dit werkje in handen kregen, er een dure lijst om zouden zetten, het op een ezel plaatsen met een spotje erop en iedere nietsvermoedende bezoeker uitleggen dat hier toch wel iets heel bijzonders te koop was: een vroeg werk van de grote Gerriet Postma. Niet goedkoop, maar uiterst zeldzaam. Enzovoort enzovoort. Maar die slaan we voor het gemak even over. Laten we ervan uitgaan dat de waarde van een kunstwerk is wat je er op de vrije markt, zeg een kunstveiling, voor kunt krijgen. Als we zien dat tegenwoordig zelfs werken uit zijn succesdagen voor afbraakprijzen van de hand gaan, mogen we aannemen dat een werk als dit in het beste geval een paar honderd euro opbrengt. Kunsthandelaren maken mij nu voor gek uit. 

- Acht u het mogelijk dat dit schilderij inderdaad van de rommelmarkt komt?

Ja, als je er over nadenkt wel. Op iedere rommelmarkt worden vage schilderijen aangeboden, soms met een naam erop, soms ook niet, en in de meeste gevallen mag de verkoper beide handen dichtknijpen als iemand bereid is daar honderd of honderdvijftig euro voor neer te tellen. De vraag is of de verkoper de naam van de maker, Gerrit Postma, in verband bracht met Gerriet Postma en of hij wist dat de schilderijen van die Gerriet Postma zelfs nu nog aanzienlijk meer geld kosten. Maar dat lijkt niet waarschijnlijk. Zat de tekst van de Marktplaats advertentie toevallig in het dossier? Ja, gelukkig was iemand op het idee gekomen om die uit te printen. Als onze verkoper in zijn tekst zou hebben verwezen naar ‘Gerriet Postma’ werd het een wat onwaarschijnlijk verhaal. Dan had hij er ongetwijfeld geprobeerd er meer geld voor te krijgen.  Maar dat was niet het geval. De tekst bestond uit drie woorden: ‘Gerrit Postma 1973’.  Zonder enige verdere aanprijzing. Mogelijk was het dus voor beide verkopers niet meer dan een kleurig schilderij met een hen onbekende naam erop, dat ze te goeder trouw te koop hadden aangeboden.

De kans lijkt groot dat ‘de zaak Gerrit Postma’ wordt gesloten, omdat er geen onregelmatigheden konden worden geconstateerd. En dus kan het zijn dat het werkje binnenkort opnieuw op Marktplaats wordt aangeboden. Ik zou zeggen, grijp uw kans!

P.S.   Degene die de melding aan de politie deed, blijkt kunsthandelaar te zijn. 

BORKER BOEKENDAGEN

Op special verzoek maak ik hier graag melding van de Borker Boekendagen, een boekenevenement waarvoor u, ter verduidelijking, niet een barre tocht naar het Duitse waddeneiland hoeft te ondernemen, maar dat gehouden wordt in het Drentse Westerbork op 11, 12 en 13 maart. Er worden duizenden nieuwe en tweedehands boeken aangeboden, waaronder veel kunstcatalogi en kunstboeken, maar ook antiquarische curiosa, dat alles, volgens de organisatie, tegen ‘lullige prijsjes’. Bovendien is er nog een veiling van bijzondere boeken, zonder opgeld.

Meer informatie op www.borkerboekendagen.nl

NIEUW: NOORDKUNST VERKOPEN VIA KUNSTFORUM NOORD

Met enige regelmaat wordt KunstForum Noord/Prentwerk benaderd door mensen die werken van noordelijke kunstenaars willen verkopen. Ik moet hen teleurstellen. Met het sluiten van de galerie is ook de inkoop gestopt, en ik kan weinig anders doen dan hen door te verwijzen naar plaatselijke kunstveilingen of naar de verschillende mogelijkheden op internet. Heel bevredigend vindt men dat antwoord doorgaans niet, krijg ik het idee, en dat is ook wel begrijpelijk. Natuurlijk zijn er wel noordelijke kunstenaars die ook landelijk een bescheiden reputatie hebben opgebouwd en van wie werken ook op veilingen elders acceptabele prijzen opbrengen. Maar dat is een uitzondering. De meeste noordelijke kunstenaars moeten het voor hun verkoop hebben van het locale kunstcircuit, van kopers die specifiek geïnteresseerd zijn in wat zich in hun eigen omgeving op artistiek gebied afspeelt.

De waarde van een kunstwerk wordt in belangrijke mate bepaald door de context waarin het wordt aangeboden. Werken die mogelijk interessant zijn voor een noordelijk publiek, zijn buiten de eigen provincies vaak vrijwel onverkoopbaar. Onbekend maakt onbemind, en dat vertaalt zich onmiddellijk in de prijs. Niet onlogisch daarom dat verkopers huiverig zijn om hun werken onder te laten gaan in het onafzienbare aanbod op Marktplaats of Catawiki. Wat zij nodig hebben voor de verkoop van hun noordelijke kunst zijn hun eigen mensen. En dat is waarschijnlijk de reden dat ze zich melden bij KunstForum Noord.

Deze uitgebreide inleiding is bedoeld als opmaat naar een nieuwe functie van de KunstForum Noord website. De directe aanleiding waren de vijf aquarellen van Jan Jordens die mij, om de bovenvermelde redenen, door een relatie uit het westen werden aangeboden. De eigenaar ging ervan uit dat de verkoopkansen via KunstForum Noord misschien wel hoger lagen dan op een willekeurige veiling in de randstad, of op het net. En daar heeft hij misschien wel gelijk in. Het is in ieder geval de moeite waard om het te proberen. En daarnaast geeft het misschien een nieuwe dynamiek aan de toch wat sudderende KFN website.

Vanaf nu is het dus mogelijk om noordelijke Kunst via KunstForum Noord te koop aan te bieden. Aanbiedingen zullen beoordeeld op kwaliteit en vraagprijs, maar plaatsing is gratis. Verkopen worden administratief afgehandeld via KFN, tegen een bescheiden commissiepercentage, maar de verkoper blijft verantwoordelijk voor het object, en voor de afhandeling met de koper.  

Het zal duidelijk zijn: deze verkoopfunctie van KunstForum Noord is een experiment. In het beste geval kan het zich ontwikkelen tot een levendig trefpunt voor kopers en verkopers. Of dat lukt, is mede afhankelijk van uw medewerking. Ik ben benieuwd.